فضای مجازی و تغییرات در خانواده

 

در سال 2018، حدود 40 درصد مردم جهان از اسمارت فونها استفاده میکنند. این درحالیست که از اختراع اینترنت تنها حدود سی سال میگذرد و از اختراع گوشیهای تلفن همراه با قابلیت اتصال به اینترنت نیز حدود بیست سال. (1) رشد سریع اینترنت و فراگیری آن نشاندهنده ی آن است که اینترنت به راستی زندگی ما را در همه ی وجوه تغییر داده است.



این درحالیست که از اختراع اینترنت تنها حدود سی سال میگذرد و از اختراع گوشیهای
تلفن همراه با قابلیت اتصال به اینترنت نیز حدود بیست سال. (1) رشد سریع اینترنت و
فراگیری آن نشاندهنده ی آن است که اینترنت به راستی زندگی ما را در همه ی وجوه تغییر
داده است.
در این یادداشت کوتاه ما
تنها به دنبال آنیم که به این سوال پاسخ دهیم که اینترنت چگونه روابط خانوادگی را
تغییر داده است؟
در تلویزیون، اینترنت و
حتی از زبان مشاوران خانوادگی، اینترنت و به طور کلی رسانه تاثیری منفی بر روابط
میان اعضای خانواده گذاشته اند. در حالیکه برخی از محققان دقیقا نظری عکس این
موضوع دارند. و به طور کلی در فضای عمومی جامعه رویکردی آسیبگرا به فضای مجازی
وجود دارد.
تحقیقی در آمریکای سال
2008 نشان می دهد که تکنولوژی های جدید مانند اینترنت و تلفن های همراه نوع جدید
از وابستگی میان اعضای خانواده را به وجود می آورند. (2)
از دیگر مزیتهای فضای
مجازی برای خانواده میتوان به ١- درونی شدن زندگی روزانه و مرکزیت یافتن خانه؛ ٢-
تاثیر فضای مجازی بر حمایت هوشمند از سالمندان؛ ٣- حمایت هوشمند از اعضای خانواده با
بیماری‌های جسمی؛ ٤- مدیریت مراقبت از سلامت اعضای خانواده؛ ٥- دورکاری و کار از خانه؛
٦- یادگیری مادام‌العمر، توسعه هوش فرهنگی و کاهش شکاف میان نسلی؛ ٧- توسعه حوزه ارادی
و فردیت؛ ٨- به روز شدن و پویایی هویت؛ ٩- تقویت حس نوستالژیک؛ ١٠- ایجاد پرتال‌های
خانوادگی شخصی شده. (4)
در هر صورت به نظر میرسد
برای درک بهتر تاثیرات فضای مجازی نباید قضاوت ارزشیای از خوب یا بد بودن فضای
مجازی برای خانواده داشت.
درجهان دوفضایی شده
خانواده هم دوفضایی شده است. خانواده را در یک فضا نمی توانیم تحلیل کنیم (فضای پدر
و مادر و فرزندان) البته اگر بخواهیم در فضای واقعی خانواده را تحلیل کنیم با خانواده
هسته ای مواجه هستیم؛ اما اگر بخواهیم این دو فضا را در محیط خانواده بنگریم، خانواده
واقعاً هسته ای نیست؛ بلکه عناصر متکثر زیادی دارد که از طریق فضای مجازی به بوجود
آمده اند. (3)
و به نظر میرسد که فضای
مجازی به طور کلی معنای خانواده را تغییر داده است و نمی توان گفت که این تغییر
خوب است یا بد.
اما چیزی که باید توجه
کرد این است که به طور کلی فناوری نمی تواند به ذات خوب یا بد باشد بلکه تنها
بستری است. و اگر ارزش های خانوادگی در ی محیط تقویت شده باشد فضای مجازی میتواند
به تقویت بیشترش کمک کند و بالکعس آن هم وجود دارد.

 

1-          11 Big Changes to the Internet From the Past Decade
Decade
2-          The Impact Of Technology On Family Communication Media Essay
3-      حوراء  فروردین و اردیبهشت 1387 - شماره 27  اثرجهانی شدن بر خانواده /گفت و گو با دکتر سید سعیدرضا عاملی
شدن بر خانواده /گفت و گو با دکتر سید سعیدرضا عاملی